📌 W tym artykule w skrócie:
- Brak terminu: Samo prawo do spadku (bycie spadkobiercą) nigdy nie przepada. Możesz uregulować sprawy spadkowe nawet po 50 latach od śmierci.
- Ważne 6 miesięcy: To kluczowy termin na decyzję: bierzesz spadek czy go odrzucasz? Po tym czasie „klamka zapada”.
- Zachowek i pieniądze: Roszczenia finansowe (zachowek, zwrot nakładów) przedawniają się szybko – zazwyczaj po 5 latach.
Jeśli właśnie wpisujesz w Google hasło ile lat po śmierci można ubiegać się o spadek, to zwykle jesteś w punkcie: „Nie wiem od czego zacząć. Boję się konfliktu z rodzeństwem. Czy to się już przedawniło?”. I rozumiem to doskonale. W mojej praktyce prowadzę dziesiątki takich spraw rocznie. Często słyszę: „Chcę to zamknąć od A do Z, spokojnie i uczciwie”. Ten artykuł napisałam właśnie dla Ciebie.
Pokażę Ci prosto i po ludzku, jakie są terminy w sprawach spadkowych, co znaczą w praktyce i co możesz zrobić, jeśli od śmierci bliskiej osoby minęły lata. Nie będę Cię zanudzać paragrafami. Pokażę, jak przejść przez to mądrze i bez niepotrzebnych nerwów. A ja będę Twoim przewodnikiem. 🙂
Czy prawo do spadku się przedawnia?
Krótko i konkretnie: o sądowe stwierdzenie nabycia spadku albo o notarialny akt poświadczenia dziedziczenia możesz wystąpić w każdym czasie. Tu nie ma terminu, który „ucieka”. Nie istnieje coś takiego jak „przedawnienie spadku” rozumiane jako utrata prawa do bycia spadkobiercą tylko dlatego, że minęły lata. Możesz przeprowadzić sprawę po dziadku zmarłym w 1990 roku, a nawet po pradziadku zmarłym przed wojną.
Skąd więc ten chaos i obawa „czy nie jest za późno”? Bo w spadkach mieszają się różne prawa i roszczenia: samo „dziedziczenie” jedno, a roszczenia o pieniądze, ruchomości, nieruchomości – drugie. I te drugie często mają konkretne terminy.
⭐️ KLUCZOWA ZASADA ANNY KLISZ (Do zapamiętania):
Czas działa na Twoją niekorzyść w dwóch kwestiach: dowodach i podatkach. Im później zaczniesz sprawę, tym trudniej zdobyć stare akty urodzenia czy zgonu. Dodatkowo, jeśli minie 6 miesięcy od uprawomocnienia się spadku, tracisz zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla najbliższej rodziny!
Terminy w sprawach spadkowych – co kiedy „przepada”?
Poniżej zebrałam najważniejsze terminy. Nie po to, by Cię przestraszyć, tylko żebyś szybko zobaczył, gdzie naprawdę biegnie czas, a gdzie nie.
- Stwierdzenie nabycia spadku: BEZ TERMINU. Możesz to zrobić zawsze.
- Dział spadku: BEZ TERMINU. Współwłasność możecie znieść w każdej chwili.
- Oświadczenie o przyjęciu/odrzuceniu spadku: 6 MIESIĘCY od momentu dowiedzenia się o tytule powołania (zazwyczaj od śmierci). To termin zawity – nie można go przywrócić!
- Zachowek: 5 LAT. Liczone od ogłoszenia testamentu lub (przy ustawie) od śmierci. Po tym czasie roszczenie przepada.
- Podważenie testamentu: 3 LATA od dnia, w którym dowiedziałeś się o przyczynie nieważności (np. o chorobie psychicznej spadkodawcy), ale nie później niż 10 lat od otwarcia spadku.
- Wydanie rzeczy spadkowej: Roszczenie windykacyjne przedawnia się na zasadach ogólnych (różnie dla ruchomości i nieruchomości – np. zasiedzenie).
Historia z życia: „Po 15 latach”
W mojej kancelarii niedawno prowadziłam sprawę Pani Ewy. Zmarł jej tata piętnaście lat temu. Pani Ewa myślała, że „już po wszystkim”. Prawda? Mogłyśmy wciąż zrobić stwierdzenie nabycia spadku – bez problemu. Zrobiłyśmy porządek w księdze wieczystej, dopisałyśmy ją jako współwłaścicielkę, uregulowałyśmy dokumenty. Natomiast roszczenia o wyrównanie nakładów sprzed lat (remonty robione przez brata) – tu część była już po terminie. Efekt? Najpierw porządek własnościowy, potem mądre ułożenie tego, co jeszcze da się rozliczyć.
⚖️ Co na to Sąd Najwyższy? (Z orzecznictwa)
Stanowisko sądu: Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku ma charakter deklaratoryjny. Oznacza to, że potwierdza ono stan, który zaistniał w chwili śmierci. Nie ma znaczenia, czy sąd wyda je miesiąc, czy 20 lat po zgonie – skutek prawny cofa się do daty śmierci.
Co to znaczy dla Ciebie? Nie musisz się spieszyć ze stwierdzeniem nabycia, jeśli nie planujesz sprzedaży majątku. Ale pamiętaj – bez tego papierka nic z tym majątkiem formalnie nie zrobisz.
Co zrobić, jeśli minęło już dużo czasu?
Po pierwsze – nie panikuj. Po drugie – sprawdźmy „co jeszcze żyje”, a co nie. Często okazuje się, że:
- Nabycie spadku – zrobimy od ręki (sąd lub notariusz).
- Dział spadku – możliwy, choć trudniejszy dowodowo (wycena nieruchomości na dzień śmierci vs dzień dzisiejszy).
- Zachowek – tu niestety często jest „po ptakach”, chyba że testament ogłoszono niedawno (wtedy termin 5 lat biegnie od nowa!).
🎬 Chcesz wiedzieć więcej? Zobacz moje wideo, gdzie tłumaczę czy można ubiegać się o spadek po latach:
KLIKNIJ I OBEJRZYJ FILM NA YOUTUBE: Jak długo można żądać spadku? »
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Czy po 10 latach spadek przepada na rzecz państwa?
Nie. To mit. Jeśli są żyjący spadkobiercy ustawowi, spadek nie przechodzi na Skarb Państwa automatycznie. Gmina lub Skarb Państwa dziedziczą tylko w ostateczności, gdy nie ma żadnej rodziny (nawet dalekiej).
2. Czy muszę płacić podatek od spadku po 10 latach?
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku (lub zarejestrowania aktu notarialnego). Jeśli zrobisz sprawę spadkową po 10 latach, masz 6 miesięcy od TEGO momentu na zgłoszenie do US, aby skorzystać ze zwolnienia (dla najbliższej rodziny).
3. Czy mogę odrzucić spadek po 5 latach?
Co do zasady – nie. Termin na odrzucenie to 6 miesięcy. Po tym czasie uznaje się, że spadek przyjąłeś (z dobrodziejstwem inwentarza). Wyjątkiem jest procedura uchylenia się od skutków błędu, jeśli udowodnisz, że nie wiedziałeś o długach.
Inni czytali również:
- Przedawnienie zachowku – od kiedy liczyć?
- Jak uzyskać stwierdzenie nabycia spadku?
- Postępowanie spadkowe w pigułce
Minęły lata, a sprawy spadkowe wciąż niezałatwione?
